beyin

“Anten” bir böceğin burnu, kulağı, dili ve bazen de pusulasıdır. Kokudan sese, nemden elektrik alanlarına kadar çok boyutlu bilgiyi toplayıp beyne iletir; yön bulma, beslenme, eş bulma ve sosyal ileti...

Denizlerimizde görünmez bir tehlike büyüyor: mikroplastikler. Bu 5 milimetreden küçük plastik parçacıkları, hem deniz ekosistemlerini hem de insan sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Son araştırmal...

Bu tabirin kökeni, özellikle japon balıklarının hafızasının yalnızca 3 saniye sürdüğü yönündeki yaygın inanışa dayanıyor. Ancak bu iddianın bilimsel bir temeli bulunmuyor. Bu yanlış bilgi, zaman içind...

Sevimli köpeğinizin uyurken bacaklarını oynatması, kediniznin uykuda miyavlaması sadece refleksler mi? Yoksa patili dostlarımız da bizim gibi renkli rüyalar mı görüyor? Modern bilim bu soruların cevab...

Genellikle insanların hayvanları evcilleştirdiğini düşünürüz. Ancak bu hikayenin sadece bir yönü. Gerçek şu ki, evcilleştirme süreci karşılıklı bir evrim sürecidir. Evcil hayvanlar da insanları kendil...

Koku hafızası, hem hayvanlar hem de insanlar için yaşamsal önem taşıyan bir yetenektir. Hayvanlar bu duyuyu hayatta kalma, beslenme ve iletişim için kullanırken, insanlar daha çok duygusal ve nostalji...

Hayvanlarda “solak” ya da “sağlak” eğilimler yalnızca insanlara özgü değil. Omurgalılardan böceklere kadar birçok türde, bir pençe/ayak, göz, kulak ya da antenin diğerine göre daha sık kullanılması; b...

Kedinin bıyıkları, evrimsel olarak keskinleştirilmiş bir “temas‑navigasyon” sistemi: karanlıkta yol buldurur, avın son hamlesini doğrultur, gözleri korur ve duygu hâlini yüzüne yansıtır. Onları kesmey...

Baykuşların gece üstünlüğü, tüpsü ve büyük göz optiğiyle yüksek rod yoğunluğunun birleşmesine, geniş binoküler alan ve “head‑bobbing” ile hassas derinlik kestirimine ve tüy mimarisi sayesinde sessiz u...

Kargalar ve kuzgunlar, yüksek nöron yoğunluğu ve NCL gibi yürütücü merkezler sayesinde primatlarla yarışan bilişsel performans sergiler. Alet yapımı‑kullanımı, nedensel akıl yürütme, geleceğe yöne...

Okyanusların karanlık derinliklerinde, hayal gücümüzü zorlayan canlılar yaşar. Bunların en büyüleyicilerinden biri olan mürekkep balıkları, milyonlarca yıllık evrim sürecinde derin denizlerin ekstrem ...

İnsanlarla yaşayan kediler ve köpekler, yalnızca davranışlarımızı “okumakla” kalmaz; kalp atım ritmimiz, hormonlarımız ve duygu durumumuzla da senkronize olabilir. Buna duygusal senkronizasyon ya da d...

Kedilerin kulakları, adeta küçük yönlendirilebilir antenler gibidir: ses alanını tarar, yüksek frekanslı ipuçlarını yakalar ve beyne mekânsal olarak “nerede?” bilgisini taşır. Bu hareketlilik; avcı ya...

İnsanlarda yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan Alzheimer hastalığı, milyonlarca insanı etkileyen ve tedavisi bulunmayan bir nörodejeneratif hastalıktır. Peki, sadece insanlara özgü olduğunu düşündüğümüz...

Her gün işten eve döndüğünüzde köpeğinizin sizi kapıda bekliyor olması, sabah yürüyüş saatini hatırlatması veya yemek vaktini bilmesi sizi hiç şaşırtıyor mu? Köpekler gerçekten zamanı algılayabiliyor ...

Kısa cevap: Evet. Kediler, “3 saniyelik hafıza” efsanesini boşa çıkaracak şekilde çalışma belleği, nesne sürekliliği ve tek seferlik deneyimlerden edinilen “episodik‑benzeri” anılar oluşturabiliyorlar...

İnsan olarak kendimizi diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerimizden biri olarak empati yeteneğimizi görürüz. Başkalarının duygularını anlama, hissetme ve onlara uygun tepkiler verme kapasitemi...

İnsanoğlunun en yakın dostları olan kediler ve köpekler, binlerce yıldır yanımızda yaşamlarını sürdürüyorlar. Peki, bu iki türün zihinsel kapasiteleri, duygusal dünyaları ve hafıza yetenekleri açısınd...

Kedilerin zaman algıları insanlardan oldukça farklıdır. Kediler de tıpkı insanlar gibi zamanın geçtiğini anlayabilirler ancak bu algı daha çok sirkadiyen ritim ve içgüdüsel davranışlara dayalıdır.

Evcil hayvan sahiplerinin çoğu bu manzarayla tanıdık: Köpekleriniz uyurken bacaklarını sallar, kedileriniz uykusunda miyavlar veya kuyrukları kıpırdar. Bu davranışları gözlediğimizde hepimizin aklına ...