Doğada bazı hayvanlar, hayatta kalmak için şaşırtıcı stratejiler geliştirmiş. Koalaların yaptığı da tam olarak bu - yavru koalalar, yaşamlarının kritik bir döneminde annelerinin özel dışkısını yiyorlar. İğrenç mi? Belki, ama bu davranış olmasaydı koalalar yok olurdu.

Pap: Hayat Kurtaran Dışkı

Yavru koalalar yaklaşık 6-7 aylıkken, normal dışkıdan çok farklı bir madde yemeye başlıyorlar: pap.

Pap ne tam olarak? Anne koalanın kloakından (arka bölge) salgıladığı, normal dışkıdan çok farklı bir madde. Anneden direkt olarak alınan bu yeşilimsi-kahverengi bulamaç, yavru için bir nevi "aşı" görevi görüyor.

Pap'ın içinde neler var?

• Yarı sindirilmiş okaliptüs yaprakları
• Milyonlarca yararlı bakteri
• Özel enzimler
• Besin maddeleri

Anne koala, bu özel dışkıyı çekum adı verilen özel bir sindirim organından üretiyor. Normal dışkısından tamamen farklı bir bileşime sahip.

Zehirli Bir Diyetin Sırrı

Koalaların okaliptüs yapraklarıyla hayatta kalması mucize gibi. Çünkü bu yapraklar:

• Çoğu memeli için zehirli
• İçinde tanin, fenol ve terpen var
• Çok düşük besin değerine sahip
• Sindirimi son derece zor

Peki koalalar nasıl hayatta kalıyor? Cevap: Süper güçlü bakteriler.

,Lonepinella Koalarum: Kahraman Bakteri

Bilim insanları koalaların bağırsaklarında özel bakteriler keşfetti. Bunların en önemlisi Lonepinella koalarum. Bu bakteri, okaliptüs yapraklarındaki zehirli taninleri parçalayabiliyor.

Yavru koalalar bu bakterileri anne dışkısından (pap) alıyor. Pap yemeden okaliptüs yiyemezler - yoksa zehirlenir ve ölürler.

200 cm'lik Sindirim Mucizesi

Koalaların sindirim sistemi olağanüstü. İnsanlarda 5 cm olan çekum organı, koalalarda tam 200 cm uzunluğunda.

Bu dev organ bir fermantasyon tankı gibi çalışıyor:

• Bakteriler burada yaprakları parçalıyor
• Zehirler etkisiz hale getiriliyor
• Az da olsa besin emiliyor
• Su toplanıyor (koalalar neredeyse hiç su içmez)

Yemek sindirilmesi tam 100 saat sürüyor. Bu kadar yavaş bir sindirim, koalaların günde 22 saat uyumasının da nedeni.

Anne Koalanın Öğretme Süreci

Altı aylık bir yavru koala için pap'a geçiş şöyle oluyor:

1. Kese Dönemi (0-6 ay) Anne sütüyle büyüyor, kese içinde güvende.

2. Pap Dönemi (6-8 ay) Keseden çıkmaya başlıyor. Anne 6-8 hafta boyunca pap üretiyor. Yavru bu özel dışkıyı yiyor ve bağırsağına bakterileri yerleştiriyor.

3. Yaprak Dönemi (8+ ay) Artık okaliptüs yapraklarını yiyebiliyor. Bakterileri hazır, sindirim sistemi çalışıyor.

Neden Başka Türlü Yapamıyorlar?

Bakteriler direkt ağızdan verilse olmaz mı? Hayır, çünkü:

• Bakteriler mide asidinde ölür
• Çekuma canlı ulaşmaları gerek
• Pap, bakterileri koruyarak çekuma taşıyor
• Her bölge farklı okaliptüs türleri yetiştirir, her koala kendi bölgesine özel bakterilere ihtiyaç duyar

Koalaların Yaşam Mücadelesi

600'den fazla okaliptüs türü var ama koalalar sadece 30-50 tanesini yiyebiliyor. Yanlış türü yerlerse bakterileri sindiremiyor ve aç kalıyorlar.

Günde ne kadar yiyorlar?

• 400 gram - 1 kg yaprak
• Çok az enerji alıyorlar
• Bu yüzden günde 22 saat uyuyorlar
• Metabolizmaları çok yavaş

Modern Tehditler

Klamidya salgını koalalar için büyük tehdit. Koalaların %50'si bu hastalığa yakalanmış durumda.

Tedavi için antibiyotik veriliyor ama sorun var: Antibiyotikler koalanın yararlı bakterilerini de öldürüyor.

Lonepinella koalarum bakterisi ölünce, koala artık okaliptüs sindiremez hale geliyor. Bazı koalalar antibiyotik tedavisinden sonra açlıktan ölüyor.

Bilim insanları şimdi:

• Klamidya aşısı geliştiriyor
• Dışkı nakli (fecal transplant) deniyor
• Daha hedefli antibiyotikler arıyor
• 
  

SSS - Sıkça Sorulan Sorular

S1: Pap gerçekten dışkı mı?

C1: Evet ama normal dışkıdan çok farklı. Anne koalanın çekum organından gelen, yarı sindirilmiş yaprak karışımı. Normal dışkısından daha çok besin ve bakteri içeriyor. Doğrudan kloak bölgesinden salgılanıyor.

S2: Yavru pap yemezse ne olur?

C2: Yavru okaliptüs yapraklarını sindiremez ve zehirlenir. Gerekli bakterilere sahip olmadan yaprakları yerse hastalanır ve muhtemelen ölür. Pap yemek yaşamsal önem taşıyor.

S3: Başka hangi hayvanlar dışkı yer?

C3: Tavşanlar kendi özel dışkılarını (cecotropes) yer, filler ve pandalar da yavrularına bakterileri dışkıyla aktarır. Sincaplar, hamsterlar ve kobay gibi kemirgenler de benzer davranış gösterir. Bu aslında doğada oldukça yaygın bir strateji.

S4: Koalalar neden bu kadar seçici yiyici?

C4: Her koalanın bağırsağındaki bakteriler, bulunduğu bölgenin okaliptüs türlerine göre özelleşmiş. Başka bölgeden okaliptüs yerlerse bakterileri sindiremiyor. Bu yüzden koala taşıma (translokasyon) projeleri çok riskli olabiliyor.

S5: Neden sürekli uyuyorlar?

C5: Okaliptüs yaprakları çok düşük kalorili. Koalalar günde 400-1000 gram yaprak yeseler bile çok az enerji alıyorlar. Enerjilerini korumak için günde 22 saat uyumak zorundalar. Metabolizmaları aynı boyuttaki bir memelinin %50'si kadar.

S6: Okaliptüs ne kadar zehirli?

C6: İnsanlar ve çoğu hayvan için oldukça zehirli. İçindeki taninler, fenoller ve terpenler sindirim sistemini bozar ve zehirlenmeye neden olur. 50'den fazla toksik bileşik içeriyor. Sadece koalalar ve birkaç böcek türü bu yaprakları yiyebiliyor.

S7: Koala bebeği ne zaman kendi başına yiyebiliyor?

C7: Yaklaşık 8 aylıkken okaliptüs yapraklarına geçiyor. Ama tam bağımsız olması 12 aya kadar sürüyor. Erkek yavrular 3 yaşına kadar, dişi yavrular 1-2 yaşına kadar anneleriyle kalıyor.

S8: Her koala yavrususu hayatta kalıyor mu?

C8: Hayır, maalesef. Habitat kaybı, klamidya salgını, köpek saldırıları, trafik kazaları ve orman yangınları koalaları tehdit ediyor. Ayrıca antibiyotik tedavisi gören annelerin yavrularına aktarabileceği bakteriler azalabiliyor.

Sonuç

Koalaların anne dışkısı yemesi iğrenç görünebilir ama bu davranış olmadan var olamazlar.

Doğa, hayatta kalmak için inanılmaz çözümler geliştirmiş. Koalalar, zehirli yapraklardan beslenmek gibi imkansız bir diyeti, süper bakteriler ve 200 cm'lik dev bir bağırsak sayesinde başarıyorlar.

Bu hassas denge bozulduğunda - ormanlar yok olduğunda, hastalıklar yayıldığında veya antibiyotikler bakterileri öldürdüğünde - koalalar tehlikeye giriyor.

Koalaları korumak sadece sevimli hayvanları kurtarmak değil. Evrimsel bir mucizeyi, 15 milyon yıllık bir uyumu ve doğanın en ilginç sırlarından birini korumak demek.